Lesson 17.

17.  adverb particles – pjesëzat ndajfoljore 

1. pjesëzat ndajfoljore dhe parafjalët  
   
   

Fjalët  down, in, up  nuk shërbejnë gjithmonë si parafjalë. Krahaso: 

• I ran down the road. 

Please sit down. 

• He’s in his office. 

You can go in. 

• Something’s climbing up my leg. 

She’s not up yet. 

Në shprehjet down the road, in his office dhe up my leg, fjalët down, in dhe up janë parafjalë: ato kanë për kundrinë (objects) fjalët the road, his office dhe my leg. 

Në sit down, go dhe She’s not up, fjalët down, in dhe up nuk kanë kundrinë. Ato janë ndajfolje e jo parafjalë. Ndajfolje të vogla si këto quhen ‘pjesëza ndajfoljore’ -  ‘adverbial particles’ . 

Të tilla ajnë above, about, across, ahead, along, (a) round, aside, away, back, before, behind, below, by, down, forward, in, home, near, off, on, out, over, past, through, under, up. 

Shumë fjalë të këtij lloji mund të përdoren qoftë si pjesëza ndajfoljore ashtu edhe si parafjalë; por ka disa përjashtime: p.sh. back, away, (vetëm pjesëza ndajfoljore); from, during  (vetëm parafjalë). 

2. phrasal verbs – shprehjet foljore 
   
   

Pjesëzat ndajfoljore bashkohen shpesh herë me foljet duke formuar folje dy-fjalëshe, ndonjëherë me kuptim krejtësisht të ri (p,sh. 

Break down, put off, work out, give up). 

Shpesh herë këto quhen ‘shprehje foljore’ – ‘phrasal verbs’. 

Duhet të kini parasysh që ndryshe nga shumë ndajfolje të tjera, pjesëzat ndajfoljore mund të 

vendosen  pikërisht përpara kundrinës. (Nëse kundrina është një emër, shiko 582.3). 

• Could you switch off the light? 
  
  

3. pjesëzat ndajfoljore me be 
   
   

Shpesh herë pjesëzat ndajfoljore përdoren pothuaj njëlloj si mbiemrat, si plotësa të foljes be. 

• Why are all the lights on? 
• Hello! You’re back! 

• The match will be over by 4.30.