Lesson 16

1  adjectives – mbiemrat: pozicioni mbas: as, how, so, too 

Mbiemrat vendosen zakonisht pas nyjes  a / an . 

• a beautiful voice 

Por pas as, how, too dhe this/that me kuptimin so, mbiemrat vendosen përpara a / an. Kjo strukturë është e zakonshme në stilin formal (zyrtar) të anglishtes. 

as / how / so / too / this 1 / that + mbiemër + a / an + emër 

• I have as good a voice as you. 

• How good a pianist is he? 
• It was so warm a day that I could hardly work. 
• She is too polite a person to refuse. 
• I couldn’t afford that big a car. 

Strukturat e mësipërme nuk janë të mundura pa nyjen a / an. 

• I like your country – it’s so beautiful. 

(JO: I like your so beautiful country.) 

• Those girls are too kind to refuse. 

(JO: They are too kind girls to refuse). 

2  abjectives – mbiemrat me and 

Kur dy apo më shumë mbiemra (ose modifikues/cilësorë të tjerë) vendosen së bashku, shumë herë përpara atij të fundit vendosim and, por ndonjëherë mund edhe të mos vendosim. Kjo varet pjesërisht nga pozicioni i tyre në fjali. 

1. pas foljes 

Kur mbiemrat vendosen në pozicion kundrinor (pas be, seem dhe foljesh të tjera të ngjashme, përpara atij të fundit vendosim zakonisht and. 

• He was tall, dark and handsome. 
• You’re like a winter’s day: short, dark and dirty. 

Në stil tepër letrar and lihet ndonjëherë jashtë. 

• My soul is exotic, mysterious, incomprehensible. 

2. përpara emrit 

Përpara një emri (‘në pozicion cilësor’ – ‘in attributive position’ ) and është më pak i përdorshëm. 

• a tall, dark, handsome cowboy 

Megjithatë, përdorimi i and është i mundur në rastet kur mbiemrat përshkruajnë aspekte të ngjashme (p.sh. pamjen ose karakterin) . 

• a cruel (and) vicious tyrant 
• a tall (and) elegant lady 

And duhet përdorur kur dy apo më shumë mbiemra (ose modifikues të tjerë) i referohen pjesëve të ndryshme të dickaje. 

• a yellow and black sports car 

• a concrete and glass factory

3.  adjectives – mbiemrat pa emra 

Zakonisht emri pas mbiemrit nuk mund të lihet jashtë/nuk mund të bjerë. 

• Poor little boy!  (JO: Poor little!) 
• The most important thing is to be happy. 

JO: The most important is to be happy.) 

Por ekzistojnë disa përjashtime. 

1. bashkësitë  (grupet)  e mirënjohura 

Struktura the + mbiemër përdoret kur duam të flasim për grupe/bashkësi të mirënjohura njerëzish, sidomos ata me gjendje fizike dhe shoqërore të vacantë. 

• He’s collecting money for the blind. 
• The unemployed are losing hope. 

Kuptimi në këtë rast është zakonisht i përgjithshëm, por në ndonjë rast mund t’i referohet edhe një grupi njerëzish më të kufizuar në numër. 

• After the accident, the injured were taken to hospital. 

Shprehjet më të zakonshme të këtij lloji janë: 

-the blind	-the old	-the mentally ill
-the dead	-the poor
-the deaf	-the rich
-the handicapped	-the unemployed
-the jobless	-the young

Shprehjet e mësipërme janë gjithmonë shumës: the dead do të thotë ‘të gjithë të vdekurit’ dhe  JO ‘i vdekuri’ . 

Kini parasysh që këto shprehje nuk mund të përdoren me pronorin  ‘s . 

• the problems of the poor  OSE:  poor people’s problems 

(JO: the poor’s problems) 

Mbiemrat në këto struktura zakonisht nuk përdoren pa nyjen the. 

• This government doesn’t care about the poor.  (JO: …about poor.) 

Megjithatë, pas sasiorëve si many dhe more në struktura të ciftëzuara me and ose or dhe pas pronorëve, mbiemrat ndonjëherë mund të përdoren pa nyjen the. 

• There are more unemployed than ever before. 
• opportunities for both rich and poor 
• Give me your tired, your poor, … 

2. mbiemrat e kombësive 
   
   

Disa mbiemra kombësish që mbarojnë me –sh ose –chv; vendosen pas nyjes the pa emër. Këtu përfshihen   Irish, Welsh, English, British, Spanish, Dutch, French. 

• The Irish are very proud of their sense of humour. 
  
  

Këto shprehje janë në numër shumës; njëjësat respektivë janë p.sh.: 

• an  Irishwoman 
• a Welshman     (JO: a Welsh) 
  
  

Në rastet kur emrat ekzistojnë, këta janë më të preferueshëm se forma  the…ish;  për shembull themi: the Danes ose the Turks, por JO: the Danish apo the Turkish. 

3. shembuj njëjës / shumës 
   
   

Në disa fraza standarte formale, struktura  the + mbiemër mund të ketë një kuptim të vacantë. Këtu përfshihen : the accused, the undersigned, the deceased, the former dhe the latter. 

• The accused was released on bail. 

• …Mr Gray and Msr Cook ; the latter is a well – known designer . 

Në raste të tilla mund të përdorim edhe numrin shumës. (P.sh. The accused were released on bail) . 

4. idetë abstraktë 
   
   

Ndonjëherë, kur i referohen një ideje abstrakte, sidomos  në shkrime të karakterit filozofik, mbiemrat vendosen pas nyjes the  (p.sh. the beautiful, the supernatural, the unreal). Këto shprehje janë gjithmonë njëjës. 

• She’s interested in the supernatural. 

5. emrat që lihen jashtë 
   
   

Kur duhet të bëjmë një zgjedhje ndërmjet dy apo më shumë sendeve, emrat që janë përmendur më parë ose që nuk ka nevojë të përmenden shpesh herë lihen jashtë. 

• ‘Have you got any bread?’  ‘Do you want white or brown?’ 
• I’d like two three-hour video-cassettes and one four-hour. 
  
  

Edhe sipërorët shpesh herë përdoren me po këtë formë. 

• I’m the tallest in my family. 
• We bought the cheapest. 
  
  

Mbiemrat e ngjyrave në këto raste marrin ndonjëherë  -s e shumësit. 

• Wash the reds and blues separately.  (=red and blue clothes) .